Przemoc ekonomiczna
Jednym z rodzajów przemocy, która generalnie klasyfikowana jest jako fizyczna, psychiczna i seksualna, jest przemoc ekonomiczna. Jest ona formą przemocy psychicznej.
Zgodnie z definicją amerykańskiej badaczki A. E. Adams, przemoc ekonomiczna to:.
zachowania mające na celu kontrolę zdolności partnerki lub partnera do nabywania, utrzymywania i korzystania z zasobów ekonomicznych. Zachowania te zagrażają ekonomicznemu bezpieczeństwu i niezależności tych osób i służą podporządkowaniu sobie partnera lub partnerki.
Przemoc ekonomiczna może przybierać różne formy. Z reguły polega na wykorzystywaniu zależności finansowej współmałżonka poprzez przejęcie całkowitej kontroli nad finansami. Jako przykłady możemy wskazać:
- uniemożliwienie małżonkowi dostępu do konta,
- wydzielanie i kontrolowanie wydatków,
- zmuszanie małżonka do ciągłego proszenia o pieniądze,
- zmuszanie do zaciągania zobowiązań,
- jak również utrudnianie podjęcia małżonkowi pracy.
Przemocą ekonomiczną jest również niczym nieuzasadnione unikanie pracy zarobkowej i zmuszanie drugiego małżonka do ponoszenia kosztów utrzymania małżonka niepracującego.
Ofiary przemocy ekonomicznej
Najczęściej ofiarami przemocy ekonomicznej są kobiety. Możemy wskazać trzy grupy kobiet, które najczęściej dotknięte są tą formą przemocy, tj.:
- kobiety które zrezygnowały z pracy, żeby wychować dzieci i wypadły z zawodu,
- kobiety w wieku 50 plus, które przez długi czas były na utrzymaniu męża, którym następnie ciężko wejść na rynek pracy,
- jak również mieszkanki wsi i małych miasteczek, w których jest większe bezrobocie.
Często ma to związek z funkcjonowaniem modelu rodziny, w którym to mężczyzna, jako głowa rodziny, trzyma pieczę nad domowym budżetem. Z kolei kobieta dba o dom i dzieci.
Niewątpliwie finanse są potężnym narzędziem oddziaływającym na relacje w małżeństwie. Kiedy pojawia się sytuacja, że małżonek w związku przejmuje całkowitą kontrolę nad finansami i nie daje możliwości drugiemu małżonkowi podejmowania decyzji w kwestii wydatków, wówczas powinno zapalić się czerwone światło sygnalizujące, że w związku dzieje się coś niepokojącego.
Obowiązki małżeńskie a przemoc ekonomiczna
Obowiązki małżeńskie stanowią przedmiot uregulowań kodeksu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Dlatego podstawowymi regułami obowiązującymi małżonków w ramach zarządu majątkiem wspólnym są obowiązek współdziałania w zarządzie, a z drugiej strony zasada samodzielnego zarządzania tym majątkiem. Źródłem obowiązku współdziałania małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym są zasady wskazane w art. 23 i 27 k.r.o., które nakazują współdziałanie małżonków dla dobra rodziny i przyczyniania się do zaspokajania jej potrzeb.
Dlatego oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny (art. 36 k.r.o).
Przemoc ekonomiczna nie pozostawia fizycznych śladów, ale niesie poważne konsekwencje dla ofiary. Powoduje także wiele zniszczeń w psychice ofiar, rzutuje na ich samoocenę oraz stan zdrowia.
