Czym jest konkubinat?
W obecnych czasach coraz więcej par decyduje się na to, żeby żyć w związku nieformalnym. Powody są różne, jak np. większa swoboda, niezależność czy też wcześniejszy nieudany związek małżeński. Czym jest konkubinat?
Rozważania na temat pojęcia konkubinatu w doktrynie prawa jak i orzecznictwie zacząć należy od wskazania, iż w ustawodawstwie polskim pojęcie to nie zostało zdefiniowane. Natomiast termin „konkubinat” pochodzi od łacińskiego słowa concubinatus, powstałego z połączenia dwóch wyrazów: con – razem oraz cubare – leżeć. W prawie rzymskim mianem tym określano trwałe współżycie mężczyzny z kobietą bez zamiaru pożycia małżeńskiego. W orzecznictwie sądów konkubinat określany jest jako nieformalny związek dwóch osób, pozostających we wspólnym pożyciu, bez jego usankcjonowania w świetle prawa jako małżeństwa.
Polskie prawo w kwestii konkubinatu
Polskie prawo nie przewiduje uprawnień dla osób żyjących w konkubinacie. W myśl uchwały Sadu Najwyższego z dnia 2 lipca 1955 r. (II CO 7/55) „Związek pozamałżeński sam przez się nie wywołuje żadnych skutków o charakterze prawno-majątkowym między osobami, które w związku takim pozostają”. Jedyną wspólną cechą z małżeństwem, jest fakt, że dzieci zrodzone ze związku niesformalizowanego mają takie same uprawnienia, jak dzieci ze związku małżeńskiego.
Brak uregulowania w polskim systemie prawnym kwestii konkubinatu może przyczyniać się do pewnych problemów. W szczególności w przypadku rozstania się konkubentów. Nawet jeśli prowadzą oni wspólne gospodarstwo domowe, to każdy z konkubentów posiada swój odrębny majątek. Oznacza to, że po rozstaniu każdy z konkubentów nie ma praw do rzeczy nabytych przez drugiego z nich w czasie trwania związku.
Natomiast w przypadku śmierci konkubenci nie dziedziczą po sobie. Nie należą do kręgu tzw. spadkobierców ustawowych. Dlatego w świetle prawa, konkubent jest dla zmarłego osobą obcą. Bardzo często prowadzi to do różnych trudnych sytuacji. Np. gdy osoby wspólnie dorobiły się majątku, a następnie okazało się, że jedynymi uprawnionymi do spadkobrania są członkowie rodziny, z którą para nie utrzymywała bliższych relacji. Dlatego też ważne jest, żeby w takiej sytuacji konkubenci zabezpieczali się na przyszłość. W szczególności poprzez sporządzenie ważnego testamentu.
Konkubinat a alimenty
Z kolei po zakończeniu związku żadna ze stron nie może ubiegać się o alimenty. Bez względu na to jaki panował układ w trakcie konkubinatu. Nawet jeśli konkubenci umówili się, że partnerka będzie zajmowała się dziećmi i domem, a partner utrzymywaniem domu. W praktyce mężczyzna nie ma obowiązku łożenia na kobietę po zakończeniu związku.
Konkubinat a kwestie majątkowe
Konkubenci jako osoby darzące się nawzajem uczuciem bardzo często nie przywiązują uwagi do uregulowania kwestii majątkowych. W życiu jednak mogą się zdarzyć różne sytuacje. Dlatego też warto podjąć pewne kroki, aby zabezpieczyć swoje prawa na przyszłość w przypadku ewentualnego rozstania. Jednym ze sposobów zabezpieczenia wzajemnych roszczeń majątkowych konkubentów jest zawarcie przez nich odpowiedniej umowy. Pozwoli na ukształtowanie sytuacji majątkowej i ewentualnych rozliczeń majątkowych konkubentów.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej związanej z konkubinatem, zapraszam do kontaktu:
