Rozstanie rodziców jest zawsze dla dziecka bolesnym przeżyciem. Podczas rozwodu dziecko jest świadkiem wielu konfliktów naruszających jego poczucie bezpieczeństwa. Bardzo często zdarza się, że rodzice będący w konflikcie próbują włączyć przedszkole czy szkołę w swoją walkę z małżonkiem (konflikt rodziców a odbiór dziecka z przedszkola). Zastrzegają, że drugi z rodziców nie może odbierać dziecka, żądają robienia notatek z wizyt drugiego z rodziców itp. W takiej sytuacji nauczyciele nie powinni angażować się w konflikt między rodzicami ucznia. Powinni wspierać ucznia i postępować zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Konflikt rodziców a odbiór dziecka z przedszkola
Zgodnie z treścią art. 98-99 i art. 102 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe – dalej: u.p.o., placówki mają w swoich statutach upoważnienie do swobodnego ustalania zasad odbierania dzieci. Jednak inaczej będzie wyglądała sytuacja, gdy rodzice są w trakcie rozwodu lub po rozwodzie.
Zasady sprawowania władzy rodzicielskiej określa ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy – dalej k.r.o. Na władzę rodzicielską składają się następujące elementy:
- obowiązek i prawo wychowywania dziecka,
- reprezentacja, czyli przedstawicielstwo ustawowe,
- piecza nad majątkiem dziecka oraz zarządzanie tym majątkiem.
Istotne sprawy dziecka
Gdy władzę rodzicielską zachowali oboje rodzice, to co do zasady o istotnych sprawach dziecka rozstrzygają wspólnie (art. 97 § 2 k.r.o.). Za istotne sprawy uznaje się m.in.: sprawy związane z miejscem pobytu dziecka, zmianę obywatelstwa przez dziecko, wyjazd za granicę, wydanie paszportu, zmianę szkoły, kierunek i zakres wykształcenia, wybór zawodu i sposobów leczenia.
Oznacza to, że np. przepisanie dziecka do innej szkoły czy przedszkola wymaga zgody drugiego rodzica. Rodzice w zakresie tych istotnych spraw dziecka powinni porozumiewać się i podejmować wspólne decyzje. Natomiast jakikolwiek konflikt w tym zakresie powinien być rozstrzygany przez sąd.
Rozwód a władza rodzicielska
W przypadku rozwodu kwestię władzy rodzicielskiej oraz sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem reguluje postanowienie sądu, które wydawane jest na czas trwania postępowania rozwodowego. Natomiast po orzeczeniu rozwodu będzie to wyrok rozwodowy, zawierający rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej i regulujący kwestię utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na to, że władza rodzicielska a kontakty to dwie odrębne, niezależne od siebie kwestie. W praktyce są one bardzo często są ze sobą mylone. Jak wynika z art. 113 § 2 k.r.o., kontakty obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem
Oznacza to zatem, że nawet gdy rodzic został całkowicie pozbawiony władzy rodzicielskiej, ma prawo do utrzymywania kontaktów ze swoim dzieckiem. Zakładając oczywiście, że prawo do kontaktowania się nie zostało mu odebrane. Może być również tak, że rodzic będzie miał władzę ograniczoną do istotnych spraw dziecka, ale będzie miał prawo kontaktować się z dzieckiem w wyznaczonych przez sąd terminach, w tym, będzie miał prawo odbierać dziecko z przedszkola czy ze szkoły.
Zgodnie z art. 111 § 2 k.r.o.: rodzic może zostać pozbawiony władzy rodzicielskiej gdy:
- w sposób rażący zaniedbuje swe obowiązki względem dziecka,
- nadużywa władzy rodzicielskiej,
- nie może wykonywać władzy rodzicielskiej z powodu trwałej przeszkody.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej oznacza, że rodzic utracił uprawnienia do uczestniczenia w procesie wychowywania dziecka, czyli nie ma już możliwości decydowania o sprawach dotyczących dziecka. W takim przypadku szkoła zgodnie z treścią art. 98 ust. 2 pkt 2 u.p.o, znając orzeczenie sądu, powinna współdziałać w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki tylko z tym rodzicem, któremu przysługuje władza rodzicielska.
W sytuacji rozstania rodziców, dyrektor placówki powinien postępować zgodnie z prawomocnym orzeczeniem sądu. Praktyka pokazuje, że placówki mają bardzo duży problem z interpretacją przedstawianych im orzeczeń sądów, co prowadzi do eskalacji konfliktu rodziców i stresu dla dziecka, które w tym uczestniczy.
Konflikt rodziców a odbiór dziecka z przedszkola
Potrzebujesz porady prawnej? Zapraszam do kontaktu:
