Koronawirus a praca zdalna. Sytuacja związana z koronawirusem, a w szczególności zagrożenie związane z jego rozprzestrzenianiem, stawiają w niecodziennej sytuacji zarówno przedsiębiorców, jak i pracowników. 8 marca 2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem:

• COVID-19,
• innych chorób zakaźnych,
• wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Zgodnie z art. 3 wskazanej ustawy, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Koronawirus a praca zdalna

Pracownik może wnioskować o możliwość pracy zdalnej. Jednak o jej wykonywaniu decyduje wyłącznie pracodawca. Art. 108 § 1 kodeksu pracy zobowiązuje pracownika do wykonywania poleceń pracodawcy. Natomiast odmowa pracy zdalnej może napotkać nieprzyjemne konsekwencje dla pracownika w postaci nagany lub kary pieniężnej. Wskazać należy, że na podstawie art. 100 § 1 kodeksu pracy, pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Polecenie pracy zdalnej, w związku z podejmowanymi przez pracodawcę czynnościami przeciwdziałającym koronawirusowi, jest zgodne z prawem, uzasadnione przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny

Zgodnie z art. 211 pkt 2 i 7 kodeksu pracy przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Dlatego jest on obowiązany:

• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
• stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Praca a obawa zarażenia – koronawirus a praca zdalna

W sytuacji gdy pracodawca, mimo tego że zachodzi obawa zarażenia, nakazuje pracownikowi przyjść do pracy i nie wyraża zgody na pracę zdalną, wówczas z pomocą przychodzi nam art. 210 kodeksu pracy. Na jego podstawie pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy. Z uprawnienia tego może skorzystać wtedy, gdy na jego stanowisku warunki pracy:

• nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy,
• stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika,
• wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.

Pracownik powstrzymujący się od świadczenia pracy ze względu na zagrożenie musi niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o tym fakcie. Natomiast w sytuacji, gdy powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia. Musi o tym również powiadomić pracodawcę. Podkreślić należy, że przepis ten nie dotyczy osób, których obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Kontrola pracownika świadczącego pracę zdalną

W przypadku pracy zdalnej można niewątpliwie napotkać problemy związane np. z kontrolą pracownika świadczącego pracę w tej formie. Dotyczy to również zabezpieczenia informacji przesyłanych w formie zdalnej. Z uwagi na fakt, iż brakuje kodeksowych przepisów dotyczących pracy zdalnej, pracodawcy powinni wdrożyć procedury pracy zdalnej (home office). Dzięki temu możliwe jest uniknięcie trudności związanych z nagłym zastosowaniem tej formy pracy. Należy również dodać, że w ostatnich latach, z uwagi na rozwój środków komunikacji elektronicznej, jest to coraz częściej stosowana forma pracy (np. koronawirus a praca zdalna).
Kancelaria adwokacka Poznań – Iwona Kęsik-Sójka.