Sądowe ustalenie ojcostwa

Sądowe ustalenie ojcostwa jest jednym ze sposobów ustalenia prawnego pokrewieństwa dziecka i ojca.

Artykuł 85 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, zgodnie z którym ojcem dziecka jest ten:

kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka;
albo kto był dawcą komórki rozrodczej w przypadku dziecka urodzonego w wyniku dawstwa partnerskiego w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji.

Obalenie domniemania ojcostwa

Mężczyzna, wobec którego wszczęto postępowanie o sądowe ustalenie ojcostwa, może domniemanie obalić. Następuje to poprzez przedstawienie dowodów, które wskazywać będą na to, iż nie jest ojcem dziecka.

Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, matka oraz domniemany ojciec dziecka. Istotnym jest fakt, że ani matka, ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z żądaniem ustalenia ojcostwa:

po śmierci dziecka;
lub po osiągnięciu przez nie pełnoletniości.

Natomiast gdy dziecko osiągnie pełnoletność to może wytoczyć powództwo samodzielnie. Powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator.

Sądowe ustalenia ojcostwa

Sąd po wniesieniu pozwu o sądowe ustalenie ojcostwa bierze pod uwagę dowód z przeprowadzonego badania DNA. Ma ono kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Prawomocny wyrok ustalający ojcostwo stanowi potwierdzenie, że mężczyzna jest ojcem dziecka. Do jego najważniejszych skutków prawnych należą:

przyznanie ojcu władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, chyba że ojciec zostanie jej pozbawiony albo zostanie ona jemu ograniczona;
powstanie prawa do dziedziczenia;
nabycie prawa do alimentów;
nadanie nazwiska dziecku (jeżeli rodzice są zgodni może być to nazwisko matki lub ojca. W braku porozumienia między rodzicami, dziecko będzie nosiło nazwisko dwuczłonowe, w którym pierwszym członem będzie nazwisko matki, a drugim nazwisko ojca).

Roszczenia majątkowe

Wskazać również należy, że wraz z ustaleniem ojcostwa dochodzić można przysługujących matce roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem. Art. 141 k.r.o. przewiduje, że ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.

Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia te są rozpatrywane przez sąd pod warunkiem, że w trakcie procesu udowodniono, że pozwany jest ojcem dziecka.